THE GODDESS IN PORTUGAL
(Latest travelogue Ton and Anne; Researching the ancient Celtic roots of Europe)
As we sit in the Igreja Matriz in the town of Mertola, we muse over the word Matriz. The word refers to Mary, the Mother, but it also has other meanings: womb, uterus, matrix, and form. If the world is made up of energy and matter, then this is the feminine pole: the mater, “matter,” that which gives form and tangibility to our existence. In the quest for spiritual development and enlightenment, this aspect is sometimes skipped or, indeed, demonized. We strive for the “light,” the divine, the higher, progress, but we forget the lower, the earthly, the dark, the mother. The trick is probably to unite and honor both equally: to embrace both the light and the dark, the higher as well as the lower, the superconscious as well as the subconscious, the masculine as well as the feminine, the Divine Father as well as the Divine Mother.
Portugal in her past, like almost every European country, has been dominated by the Catholic Church. But where in Spain the Church grew into an institution of power, leading to the Inquisition and countless conquests, Portugal seems to have recovered somewhat. Portugal feels more feminine than Spain. The Catholic Church, while present, is not extremely dominant. Perhaps that is partly due to the country’s ancient Celtic history.
The Celts populated the country centuries before our era. DNA research shows that (a branch of) this sailing people initially moved from the Black Sea via the Mediterranean Sea toward the Atlantic Ocean. They settled first in cities such as Porto and Lisbon, making them perhaps the very oldest cities in Europe. Then they expanded their culture further toward northern Europe. Celtic settlements arose all along the coast: Galicia, Asturias, Normandy, Brittany, Cornwall, Wales, Ireland, Scotland, etc. Several languages, as in Wales, recall these Celtic origins. Currently, eight areas are considered Celtic, but current historiography seems to know little about the original origins of the Black Sea. Probably the most modern method of DNA research was lacking until now.
GREAT MOTHER GODDESS
The Celts brought with them from the Black Sea not only their language and culture, but also their black earth goddess, the goddess Cale. We encounter the word Cale in many forms again in the West. First, in the naming of Portugal. The city of Porto was first called Cale. When the Romans added a port, a Porto, the name Portogale was born.
Across from Porto is the town of Vila Nova di Gaia. The words Gaia, Cailleach, Galicia, Celts and Gauls also derive from the Great Mother Goddess. Cale is also the goddess of time, hence her name is also reflected in the word calendar. She represents both winter in the form of the ancient crone, – death-, and summer in the form of the fertile mother and new life. The Cailleach is often depicted as the ancient witch, the goddess of ice, winter and death. But on our journey through Portugal we discover behind the “witch” also her other appearance: the young woman, the wise mother and the goddess of the future.
Other words that refer to Cale, such as the Arabic Cafe, or Cacao, or the Indian goddess Kali, all seem to have to do with the color “black. Black is often associated with darkness, negativity and death, but if we penetrate her deeper, darkness is actually fertile, pregnant with magic and bearer of the new. The black Madonna and Mary Magdalene are archetypes that fit this, in contrast to the heavenly, light Mary.
In the history of patriarchy, the light goddess has been extolled and the dark side of the feminine often reviled. Cale or Gaia, the Great Mother, has been obscured and darkened from the most sacred, the origin, source or matrix. While we used to see the land, nature and earth as sacred, in our modern culture we have come to abuse, conquer and exploit her until she has given everything and is dying. We have entered the sixth “mass extinction,” in which animal and plant species are rapidly becoming extinct, forests and jungles are disappearing, oceans and water are being polluted, and our planet’s temperature is becoming disrupted. In short: we are sick. And with us Mother Earth.
Only by bringing back the Mother, honoring her again, allowing the goddess into our consciousness and our bodies – or acknowledging that she has always been there – are we possibly able to stop our disease process and recover, become whole.
LAWS
The church in which we sit, the Igreja Matriz, is built on several layers of history. The church was formerly a mesquita, an Arab mosque. The round gates, the layout of the building, the sanctuary facing Mecca are reminders of a previous, Islamic, period in history. Beneath it presumably lies an even older layer. Many churches and mosques were built on sites that used to honor the goddess. For example, a little further down the coast, in the Spanish city of Malaga, the Phoenician goddess Malak used to be worshipped before her temple turned into a mosque and later became the Cathedral of Malaga. Here we again encounter the syllable MA, the origin of the word ‘mama,’ matrix and matter. Malak in Arabic means “queen” or “angel,” while Malek means “king. Malek is a corruption of the word Malak.
GUADIANA
In Portugal, we encounter other remnants of the goddess cult. For example, the river that separates Portugal and Spain in the south, the “Guadiana,” is a corruption of the Latin Aqua Diana, the water or river of the Roman goddess of hunting Diana. In the town of Alcoutim, which lies on the banks of the Guadiana, we find a statue of Diana across the street in a small flower bed with four trees. It may be a reference to the four trees, four directions of paradise.
FATIMA
In Fatima, the apparition of Mary to three shepherd children during World War I is commemorated. The angelic apparition initially came on May 13, and later on every thirteenth of the month, to relay various messages to the children. The number 13 is the number of the goddess, with her thirteen moons a year, thirteen menstruations, a calendar of thirteen.
Although the shepherd children – and the church – interpreted the apparition as Mother Mary, it is also possible that the apparition is a primal image of the Great Mother. But perhaps the form does not matter, as long as the message is understood.
The latter, however, is the question: While two messages are public, the third message, “the third secret,” was made public by the Vatican only years later. It is said to have to do with a Turkish man’s attack on Pope John Paul the second. However, many doubt this explanation by the church and suspect that the Vatican does not want to reveal the true message. Could the message have to do with the importance of the Great Mother and the end of the Vatican and patriarchy?
We ourselves were told a “message” in Fatima that pointed to this: “Connect 1,000 women on the lunar eclipse of Nov. 8, 2022.”
THE LAND IS THE TEMPLE
On our journey of discovery through Portugal – from north to south and east to west – we visit several places that used to be Celtic temples. Cities like Braga and Braganza in the north, Lisbon and Porto in the west, Faro and Sagres in the south: all point to an older past. Faro in Greek means lighthouse, but also beacon of light or torch. The words Faro and Phallos both have to do with light. The city of Sagres comes from the Latin Sacra, sacred.
ATLANTIS
In the Azores, we encounter the story of Atlantis. The Atlantic Ocean and Atlantis owe their name to the Roman god Atlas, who carries the globe on his shoulders. In these islands, with a group of 15 participants, we dive into the story of the Inuit goddess Sedna, a deep-sea goddess reminiscent of Cale and Cailleach. She is sometimes fierce, primal, angry and vengeful, but also life-giving, wise, the old woman who passes on the lessons of life.
THE TEMPLARS
All over Portugal we come across Templar castles. Wolfram von Essenbach, in the medieval epic “Parzival,” calls the Templars the ’Guardians of the Grail’. They too apparently honored the female principle – the grail – sometimes in the form of Sophia, the feminine wisdom, or in the form of Mary Magdalene. They took their oaths to the ‘Lady of Bethany’.
In 1307 – on Friday the 13th – when the Templars were arrested by the French King Phillippe the Fair, consequently tortured and their Grand Master Jacques de Molay burned at the stake, the remaining Templars fled to two places: to Scotland in the north and to Portugal in the south.
In Portugal, they were taken into protection by King Dinis, who could use their help in the fight against the Moors. The order changed its name to “Knights of the Order of Christ” in 1344, allowing it to continue to exist. The president of Portugal is still its ‘grandmaster’ to this very day.
In exchange for their help, the Knights Templar were given possession of a great part of central Portugal. There they built their main temple in Tomar: a round chapel that served as an initiation site. The round shape of this chapel was inspired by the octagonal Golden Dome of the Rock in Jerusalem. It is there that their name originally referred to: the Temple of Solomon located under the Golden Dome of the Rock. Could it be that they wanted to build a New Jerusalem in Portugal?
THE TEMPLE
While traveling around, we imagine that all these castles, holy places and temples together form a kind of network of places of power, points on the Tree of Life, various pillars of the same temple. In ancient times, the land itself was the temple. Each power spot formed a pillar to emphasize the holiness of the land. Each place had its own function, its own contribution to the greater whole.
Our own dream is to build a ‘Temple of the Heart’ or ‘Temple of Creation’, a temple where the masculine and feminine come together. A place that symbolizes not only the human heart, but also the heart of the land and the heart of the earth. In the Tree of Life, the heart is represented by Tifferet, the sephira that is central to the tree of life and connects all the other points. Whoever on the kabbalistic path of life gets in touch with the heart also has access to all higher powers, such as Binah, (understanding), Chochmah (wisdom) and Keter – the Crown – that which transcends all knowledge.
COLLECTIVE LIGHTWORK
Perhaps at this time the land will be re-sanctified by collectively building “the temple,” each in his or her own place and own way. The trick in this is to follow our hearts, and put our lives at the service of ‘the Great Mother’. The Indian holy Mother Meera stated, “To be in service of the divine is the quickest way to self- realization. While in the New Age movement the emphasis was primarily on one’s own fulfillment, one’s own feelings and desires, and personal development, the next step lies precisely in service to the collective. Giving up the ‘cult of personality’ to make our contribution to the survival of humanity and the earth as a common goal. In doing so, we move from “I” to “we,” from individual to collective, from consuming to creating.
We conclude our exploration at a beachside cafe on the Atlantic Ocean, in the town of Vila Nova de Milfontes, or the New Town of 1,000 Springs. The land unmistakably carries the energy of the future through its connection to the ocean. Water represents new life. And new life is what we all need….
Thank you for reading along, and traveling in your thoughts. We will no doubt return with new stories in due course. And for those who want: on July 22, Mary Magdalene’s name day, we will gather live in the Pyrenees for a “Gathering of the tribe.
Kind regards, Ton and Anne
NOTES. If you would like to read all the messages passed on our journey, go to our website. You will find the link in the comments. You can also listen to them on soundcloud. These will be added soon.
DE GODIN IN PORTUGAL
Terwijl we in de Igreja Matriz in het stadje Mertola zitten, mijmeren we over het woord Matriz. Het woord refereert aan Maria, de Moeder, maar het heeft ook nog andere betekenissen: baarmoeder, uterus, matrix, en vorm. Als de wereld uit energie en materie bestaat, dan is dit de vrouwelijke pool: de mater, ‘matter’, datgene dat vorm en tastbaarheid geeft aan ons bestaan. In de zoektocht naar spirituele ontwikkeling en verlichting wordt dit aspect soms overgeslagen of, sterker nog, gedemoniseerd. We streven naar het ‘licht’, het goddelijke, het hogere, vooruitgang, maar we vergeten het lagere, het aardse, het donkere, de moeder. De kunst is waarschijnlijk om beiden te verenigen en gelijkwaardig te honoreren: zowel het licht als het donker te omarmen, het hogere als het lagere, het bovenbewuste als het onderbewuste, het mannelijke als het vrouwelijke, de Goddelijke Vader als de Goddelijke Moeder.
Portugal is in haar verleden, zoals bijna ieder Europees land, gedomineerd door de Katholieke Kerk. Maar waar de kerk in Spanje is uitgegroeid tot een machtsinstituut, dat leidde tot de inquisitie en talloze veroveringen, zo lijkt Portugal zich enigszins herpakt te hebben. Portugal voelt vrouwelijker aan dan Spanje. De katholieke kerk is weliswaar aanwezig, maar niet extreem dominant. Wellicht heeft dat mede te maken met de oude Keltische geschiedenis van het land.
De Kelten bevolkten het land al eeuwen voor onze jaartelling. DNA-onderzoek toont aan dat (een tak van) dit vaarlustige volk zich in eerste instantie vanaf de Zwarte Zee verplaatste via de Middellandse Zee richting de Atlantische Oceaan. Ze settelden zich als eerste in steden als Porto en Lissabon, die daarmee wellicht de alleroudste steden van Europa zijn. Daarna breidden ze hun cultuur verder uit richting het noorden van Europa. Overal aan de kust ontstonden Keltische nederzettingen: Galicië, Asturië, Normandië, Bretagne, Cornwall, Wales, Ierland, Schotland, etc. Diverse talen, zoals in Wales, herinneren aan deze Keltische herkomst. Momenteel worden er acht gebieden als Keltisch gezien, maar de huidige geschiedschrijving lijkt weinig te weten over de oorspronkelijke herkomst van de Zwarte Zee. Waarschijnlijk ontbrak tot nu toe de meest moderne onderzoeksmethode van DNA.
GROTE MOEDERGODIN
De Kelten namen vanuit de Zwarte Zee niet alleen hun taal en cultuur mee, maar ook hun zwarte aardegodin, de godin Cale. We komen het woord Cale in vele vormen weer tegen in het Westen. Ten eerste in de naamgeving van Portugal. De stad Porto heette eerst Cale. Toen de Romeinen er een haven bij bouwden, een Porto, werd de naam Portogale geboren.
Aan de overkant van Porto ligt de stad Vila Nova di Gaia. Ook de woorden Gaia, Cailleach, Galicia, Kelten en Galliërs stammen af van de Grote Moedergodin. Cale is tevens de godin van de tijd, vandaar dat haar naam ook terugkomt in het woord kalender. Ze stelt zowel de winter voor in de vorm van de oude crone, – de dood-, als de zomer in de vorm van de vruchtbare moeder en nieuw leven. De Cailleach wordt vaak afgebeeld als de oeroude heks, de godin van ijs, winter en de dood. Maar op onze reis door Portugal ontdekken we achter de ‘heks’ ook haar andere verschijning: de jonge vrouw, de wijze moeder en de godin van de toekomst.
Andere woorden die refereren aan Cale, zoals het Arabische Cafe, of Cacao, of de Indiase godin Kali, lijken allemaal met de kleur ‘zwart’ te maken te hebben. Zwart wordt vaak geassocieerd met donker, negatief en de dood, maar als we haar dieper doorgronden is het duister juist vruchtbaar, zwanger van magie en draagster van het nieuwe. De zwarte Madonna en Maria Magdalena zijn archetypen die hier bij passen, in tegenstelling tot de hemelse, lichte Maria.
In de geschiedenis van het patriarchaat is de lichte godin opgehemeld en de donkere kant van het vrouwelijke vaak verketterd. Cale of Gaia, de Grote Moeder, is van het meest heilige, de oorsprong, de bron of de matrix, verdonkeremaand en verduisterd. Terwijl we vroeger het land, de natuur en de aarde als heilig zagen, zijn we haar in onze moderne cultuur gaan misbruiken, veroveren en uitbuiten tot ze alles gegeven heeft en op sterven na dood is. We zijn beland in de zesde ‘mass extinction’, waarin in sneltempo dier- en plantensoorten uitsterven, bossen en oerwouden verdwijnen, de oceanen en het water vervuild worden en de temperatuur van onze planeet ontregeld raakt. Kortom: we zijn ziek. En met ons Moeder Aarde.
Alleen door de Moeder weer terug te brengen, haar opnieuw te eren, de godin in ons bewustzijn en ons lichaam toe te laten – of te erkennen dat ze daar altijd geweest is – zijn we mogelijkerwijs in staat om ons ziekteproces te stoppen en te herstellen, heel te worden.
LAGEN
De kerk waarin we zitten, de Igreja Matriz, is gebouwd op verschillende geschiedenislagen. De kerk was voorheen een mesquita, een Arabische moskee. De ronde poorten, de indeling van het gebouw, het heiligdom dat gericht is op Mekka herinneren aan een vorige, islamitische, periode in de geschiedenis. Daaronder ligt vermoedelijk een nog oudere laag. Vele kerken en moskeeën zijn gebouwd op plaatsen waar vroeger de godin werd geëerd. Zo werd bijvoorbeeld iets verderop aan de kust, in de Spaanse stad Malaga, vroeger de Phoenicische godin Malak vereerd, voordat haar tempel veranderde in een moskee en later de kathedraal van Malaga werd. Hier komen we opnieuw de lettergreep MA tegen, de oorsprong van het woord ‘mama’, matrix en materie. Malak betekent in het Arabisch ‘koningin’ of ‘engel’, terwijl Malek ‘koning’ betekent. Malaga is een verbastering van het woord Malak.
GUADIANA
In Portugal komen we nog andere overblijfselen tegen van de godinnencultus. Zo is de rivier die Portugal en Spanje in het zuiden scheidt, de ‘Guadiana’, een verbastering van het latijnse Aqua Diana, het water of de rivier van de Romeinse godin van de jacht Diana. In het stadje Alcoutim, dat aan de oever ligt van de Guadiana, vinden we aan de overkant een beeld van Diana in een klein bloemenperk met vier bomen. Het kan een referentie zijn aan de vier bomen, vier richtingen van het paradijs.
FATIMA
In Fatima wordt de verschijning van Maria aan drie herderskinderen tijdens de eerste wereldoorlog herdacht. De engelachtige verschijning kwam in eerste instantie op 13 mei, en later op iedere dertiende van de maand, om diverse boodschappen aan de kinderen door te geven. Het getal 13 is het getal van de godin, met haar dertien manen per jaar, dertien menstruaties, een kalender van dertien.
Hoewel de herderskinderen – en de kerk – de verschijning duidden als moeder Maria, is het eveneens mogelijk dat de verschijning een oerbeeld is van de Grote Moeder. Maar wellicht doet de vorm er niet toe, als de boodschap maar begrepen wordt.
Dat laatste is echter de vraag: Terwijl er twee boodschappen openbaar zijn, is de derde boodschap, ‘the third secret’, pas jaren later door het Vaticaan openbaar gemaakt. Het zou te maken hebben met de aanslag van een Turkse man op paus Johannes Paulus de tweede. Velen twijfelen echter aan deze uitleg van de kerk en vermoeden dat het Vaticaan de ware boodschap niet prijs wil geven. Zou de boodschap te maken kunnen hebben met het belang van de Grote Moeder en het einde van het Vaticaan en het patriarchaat?
Zelf kregen we in Fatima een ‘boodschap’ te horen die daar op wees: “Breng 1000 vrouwen in verbinding op de maaneclips van 8 november 2022.”
HET LAND IS DE TEMPEL
Op onze ontdekkingsreis door Portugal – van noord naar zuid en van oost naar west – doen we diverse plaatsen aan die vroeger Keltische tempels waren. Steden als Braga en Braganza in het noorden, Lissabon en Porto in het Westen, Faro en Sagres in het zuiden: allen verwijzen ze naar een ouder verleden. Faro betekent in het Grieks vuurtoren, maar ook lichtbaken of toorts. De woorden Faro en Phallos hebben beiden met licht te maken. De stad Sagres komt van het Latijnse Sacra, heilig.
ATLANTIS
In de Azoren stuiten we op het verhaal van Atlantis. De Atlantische oceaan en Atlantis danken hun naam aan de Romeinse god Atlas, die de wereldbol op zijn schouders draagt. Op deze eilanden duiken we met een groep van 15 deelnemers in het verhaal van de Inuit godin Sedna, een diepzeegodin die doet denken aan Cale en Cailleach. Ze is soms woest, oeroud, boos en wraakzuchtig, maar ook levengevend, wijs, de oude vrouw die de lessen van het leven doorgeeft.
DE TEMPELIERS
Overal in Portugal komen we Tempelierskastelen tegen. Wolfram von Essenbach noemt de Tempeliers in het middeleeuwse epos ‘Parzival’ de ‘Wachters van de Graal.’ Ook zij eerden blijkbaar het vrouwelijke principe – de graal – soms in de vorm van Sophia, de vrouwelijke wijsheid, of in de vorm van Maria Magdalena. Ze legden hun eed af aan de ‘Vrouwe van Bethanië’.
Toen de Tempeliers in 1307 – op vrijdag de dertiende – door de Franse Koning Phillippe de Schone werden gearresteerd, gemarteld en hun grootmeester Jacques de Molay op de brandstapel werd gezet, vluchtten de overgebleven Tempeliers naar twee plekken: naar Schotland in het noorden en naar Portugal in het zuiden.
In Portugal werden ze in bescherming genomen door koning Dinis, die hun hulp goed kon gebruiken in de strijd tegen de Moren. De orde veranderde in 1344 van naam in ‘Knights of the Order of Christ’ en kon daardoor voortbestaan. In ruil voor hun hulp kregen de Tempeliers een groot deel van midden Portugal als bezit. Daar bouwden ze hun belangrijkste tempel in Tomar: een ronde kapel die dienst deed als initiatie plek. De ronde vorm van deze kapel is geïnspireerd op de achthoekige Gouden rotskoepel in Jeruzalem. Het is daar waar hun naam oorspronkelijk aan refereerde: de tempel van Salomo die onder de Gouden Rotskoepel ligt. Zou het kunnen dat ze in Portugal een Nieuw Jeruzalem wilden bouwen?
DE TEMPEL
Al rondreizend stellen we ons voor dat al deze kastelen, heilige plaatsen en tempels tezamen een soort netwerk van krachtplekken vormen, punten op de Tree of Life, diverse zuilen van dezelfde tempel. In de oude tijd was het land zelf de tempel. Iedere krachtplek vormde een zuil om de heiligheid van het land te benadrukken. Iedere plek had zijn eigen functie, zijn of haar eigen bijdrage aan het grotere geheel.
Onze eigen droom is om een ‘Tempel van het Hart’ te bouwen, een tempel waarin het mannelijke en vrouwelijke samenkomt. Een plek die niet alleen het hart van de mens symboliseert, maar tevens het hart van het land en het hart van de aarde. In de Tree of Life wordt het hart vertegenwoordigd door Tifferet, de sefira die centraal in de levensboom ligt en alle andere punten verbindt. Wie op de kabbalistische levensweg in contact komt met het hart, heeft tevens toegang tot alle hogere krachten, zoals Binah, (begrip), Chochmah (wijsheid) en Keter, datgene dat alle kennis te boven gaat.
COLLECTIEF LICHTWERK
Wellicht dat in deze tijd het land opnieuw geheiligd wordt door gezamenlijk ‘de tempel’ te bouwen, ieder op zijn of haar eigen plek en eigen manier. De kunst daarbij is om ons hart te volgen, en ons leven in dienst te stellen van ‘de grote moeder’. De Indiase heilige Moeder Meera stelde: ‘To be in service of the divine is the quickest way to self- realisation.’ Terwijl in de New Age-beweging de nadruk voornamelijk lag op de eigen vervulling, de eigen gevoelens en verlangens, en persoonlijke ontwikkeling, ligt de volgende stap juist in de dienstbaarheid aan het collectieve. Het opgeven van de ‘persoonlijkheidscultus’ om onze bijdrage te leveren aan het voortbestaan van de mensheid en de aarde als gemeenschappelijke doel. Daarmee bewegen we van ‘ik’ naar ‘wij’, van individueel naar collectief, van consumeren naar creëren.
We sluiten onze ontdekkingstocht af aan een strandtentje aan de Atlantische Oceaan, in de stad Vila Nova de Milfontes, oftewel de Nieuwe Stad van de 1000 bronnen. Het land draagt onmiskenbaar de energie van de toekomst in zich door de verbinding met de oceaan. Water staat voor nieuw leven. En nieuw leven is waar we allemaal aan toe zijn…
Dank voor het meelezen, en het in gedachten meereizen. We komen ongetwijfeld tzt weer terug met nieuwe verhalen. En voor wie wil: op 22 juli, de naamdag van Maria Magdalena, komen we live tezamen in de Pyreneeën voor een ‘Gathering of the tribe.’
Lieve groet, Ton en Anne
NB. Mocht je alle doorgegeven boodschappen op onze reis willen lezen, ga dan naar onze website. De link vind je in de comments.
Je kunt ze daarnaast ook beluisteren op soundcloud. Deze worden binnenkort toegevoegd.
