After our earlier journey along the coast of the Atlantic Ocean – via Le Havre, Mont Saint Michel, the stones of Carnac, the Basque coast of Northern Spain, Santiago de Compostela, Porto and Sintra – we land on the westernmost tip of Europe. A lighthouse stands guard. In front of us there is only ocean. We can’t go any further than that. Or can we?
We stay a few weeks in the house of a friend in the mountains, while the temperature slowly rises. Summer is coming. I have seen that there are firemen everywhere, but I can’t really imagine what a temperature of 40 degrees does to you. Fortunately, our house is cool on the inside, but the temperature is gradually rising to extreme heights. And with the temperature comes the season of forest fires, an annual phenomenon in the country. I had already heard some stories from locals. The forest fires have two causes. The first is global warming. An obvious reason. But the second strikes me: most of Portugal is planted with Eucalyptus trees. Very dry wood that burns like a torch. Light one and the wind does the rest. Hundreds of hectares go up in flames every year, and with them animals, people and houses. The eucalyptus is planted because it is the raw material for something we all desperately need: toilet paper. No eucalyptus, no toilet paper. Farmers and landowners make money from it. Even if it burns down, they get a subsidy. And the rest goes to the big toilet paper companies.
It is one of the many examples of how a country sells off its nature and ecological balance for money. Something like the farmers with us. And it can’t be changed just like that, because then people will lose their income. So we have forest fires. And CO2 emissions. And thousands of firemen, fire engines and aeroplanes. It seems to be a sad cycle of destruction that mankind maintains.
The second reason – climate warming – has an even stranger side effect. The more extreme the consequences, the harder we seem to deny the problem. Climate denial. Nobody seems to want to believe in it anymore. DON’T LOOK UP. There is so much distrust of governments, scientists and companies that jump into the green market that people are quitting en masse. Recently, there was a documentary about the warming of the North Pole. Here are some of the online reactions:
- “What are we supposed to do with this kind of panicky propaganda?”
- “No, they have been shouting this since the last century.”
- “Believe me, the problem will solve itself. Everything will be all right.”
- “There have always been epidemics, natural disasters and wars.”
- “A storm in a glass of water. The earth will warm up by itself.”
- “Haha, my legs are breaking from laughing. Experts…”
- “I think all the closed wards are full of scientists who make statements like this.”
If it were just a few people who no longer believe in the findings of science, that would be understandable, but how can it be that entire nations have thrown all reason and sense overboard? I can imagine that people are not happy with the many multinationals that want to cash in on the environmental fuss by greenwashing. And I don’t see electric cars on lithium batteries, a digital society with a meat roll from the 3D printer as the solution, but denying the problem doesn’t seem very handy to me either… In other words: we are faced with a gigantic problem and we react in our ‘human’ way: we bury our heads in the sand.
Could it be that Atlantis, if it ever existed, went down the same way? A high culture that through denial and ignorance on the one hand, and corruption and misuse of technology on the other, disappeared in the waves of the Atlantic?
A few weeks later, we are again on the coast of the Atlantic Ocean, this time near the town of Nazaré. On top of a protruding rock is a tiny chapel, housing one of the oldest black Madonnas in Europe, from Nazareth. The original is currently in Lisbon for restoration, but the energy of the place is unmistakable. Again, Anne and I feel the power and call of the Atlantic. I think of a message we recently received:
‘Go to the bottom of the ocean, to the ancient libraries of Atlantis, to the Circle within the circle, the holy of holiest in the heart of Atlantis. It is there where the goddess Gaia resides, waiting to be reborn from the depth of the ocean. Kiss her awake.‘
But how do we get there?
When we start our third journey from Belgium and the Netherlands to Portugal, after winter, and spring, now summer, we notice that because of the holiday crowds it is almost impossible to travel. Everything is extremely expensive. The only thing within our reach – miraculously – is a flight to the Azores, a Portuguese archipelago. We pick up the map. The Azores are 1400 km off the coast of Portugal, in the middle of the Atlantic Ocean. We look at each other… Time to explore Atlantis!
TO BE CONTINUED
TON 43: THE BOOK OF ATLANTIS (DUTCH VERSION)
Na onze eerdere reis langs de kust van de Atlantische Oceaan – via Le Havre, Mont Saint Michel, de stenen van Carnac, de Baskische kust van Noord Spanje, Santiago de Compostella, Porto en Sintra – landen we op het meest westelijke puntje van Europa. Een vuurtoren staat op de uitkijk. Voor ons ligt alleen nog maar oceaan. Verder dan dat kunnen we niet. Of wel?
We verblijven enkele weken in het huis van een vriendin in de bergen, terwijl de temperatuur langzaam stijgt. De zomer is in aantocht. Ik heb al gezien dat er overal brandweerwachten zijn, maar kan me toch niet echt voorstellen wat een temperatuur van 40 graden met je doet. Gelukkig is ons huis koel van binnen, maar de temperatuur stijgt geleidelijk naar extreme hoogten. En met de temperatuur begint het seizoen van de bosbranden, een jaarlijks fenomeen in het land. Ik had al enkele verhalen gehoord van locals. De bosbranden hebben twee oorzaken. De eerste iss de wereldwijde opwarming. Een voor de hand liggende reden. Maar de tweede valt me op: het overgrote deel van Portugal is volgeplant met Eucalyptusbomen. Kurkdroog hout dat brandt als een fakkel. Steek er een aan en de wind doet de rest. Honderden hectaren gaan jaarlijks in vlammen op, en daarmee dieren, mensen en huizen erbij. De eucalyptus is aangeplant omdat het de grondstof is voor iets wat we allemaal dringend nodig hebben: WC papier. Geen eucalyptus, geen pleepapier. Boeren en landeigenaren verdienen er wat aan. Zelfs als het afbrand krijgen ze subsidie. En de rest gaat naar de grote WC papier bedrijven.
Het is een van de vele voorbeelden van hoe een land zijn natuur en ecologisch evenwicht verkwanselt voor het geld. Zoiets als de boeren bij ons. En het kan niet zomaar veranderd worden, want dan zijn mensen hun inkomsten kwijt. Dus dan maar bosbranden. En CO2 uitstoot. En duizenden brandweermannen, brandweerauto’s en vliegtuigen. Het lijkt een trieste kringloop van destructie die de mens in stand houdt.
De tweede reden – klimaat opwarming – heeft een nog vreemder bijeffect. Hoe extremer de gevolgen om zich heen grijpen, hoe harder we het probleem lijken te ontkennen. Climate denial. Niemand lijkt er meer in te willen geloven. Er is zoveel wantrouwen jegens regeringen, wetenschappers en bedrijven die in de groene markt springen, dat mensen massaal afhaken. Onlangs maakte de VPRO een documentaire over de opwarming van de Noordpool. Een greep uit de online-reacties:
– ‘Wat moeten we toch met dit soort paniekerige propaganda.’
– ‘Welnee, dit blijven ze roeptoeteren, al vanuit de vorige eeuw.’
– ‘Geloof me, het probleem lost zichzelf wel op. Alles komt goed.’
– ‘Er zijn altijd epidemieën, natuurrampen en oorlogen geweest.’
– ‘Een storm in een glas water. De aarde warmt vanzelf op.’
– ‘Haha, ik breek mijn benen van het lachen. Experts…’
– ‘Volgens mij zitten alle gesloten afdelingen vol met wetenschappers die dit soort uitspraken doen.’
Als het een enkeling zou zijn die niet meer gelooft in de bevindingen van de wetenschap, is dat begrijpelijk, maar hoe kan het dat hele volksstammen alle ratio en verstand overboord hebben gegooid? Ik kan me voorstellen dat mensen niet blij zijn met de vele multinationals die door middel van greenwashing een graantje mee willen pikken van de milieu ophef. En electrische auto’s op lithium batterijen, een digitale samenleving met een broodje vlees uit de 3D printer zie ik niet als de oplossing, maar het probleem ontkennen lijkt me ook niet echt handig… Met andere woorden; we zitten in met een gigantisch probleem en reageren op zijn ‘mens’: we stoppen onze kop in het zand.
Zou het kunnen dat Atlantis, mocht het ooit bestaan hebben, op dezelfde manier ten onder is gegaan? Een hoogstaande cultuur die door ontkenning en onwetendheid aan de ene kant, en corruptie en misbruik van techniek aan de andere kant, in de golven van de Atlantische Oceaan verdween?
Enkele weken later staan we opnieuw aan de kust van de Atlantische oceaan, dit keer bij het stadje Nazaré. Bovenop een uitstekende rots staat een piepklein kapelletje, waar één van de oudste zwarte Madonna’s van Europa staat, afkomstig uit Nazareth. Het origineel is momenteel in Lissabon voor restauratie, maar de energie van de plek is onmiskenbaar. Opnieuw voelen Anne en ik de kracht en de roep van de Atlantische Oceaan. Ik denk aan een boodschap die we onlangs ontvingen:
‘Go to the bottom of the ocean, to the ancient libraries of Atlantis, to the Circle within the circle within the circle, the holy of holiest in the heart of Atlantis. It is there where the goddess Gaia resides, waiting to be reborn from the depth of the ocean. Kiss her awake.’
Maar hoe komen we daar?
Als we onze derde reis vanuit België en Nederland naar Portugal aanvangen, na de winter, en lente, nu de zomer, merken we dat het door de vakantiedrukte bijna niet mogelijk is om te reizen. Alles is extreem duur. Het enige wat binnen ons bereik ligt – wonder boven wonder – is een vlucht naar de Azoren, een Portugese eilandengroep. We pakken de kaart erbij. De Azoren liggen 1400 kilometer uit de kust van Portugal, in het midden van de Atlantische Oceaan. We kijken elkaar aan… Het lijkt erop dat ons pad verder gaat dan we dachten. Net zoals we vorig jaar helemaal naar het noordelijkste punt van Schotland werden geleid om de steencirkel van Callanish te bezoeken, worden we nu naar een eilandengroep in het midden van de Atlantische Oceaan geleid.
WORDT VERVOLGD
