(Dutch version underneath / Nederlandse versie onderaan)
And so we finally surrender to the situation and decide to go back home. As much as we wanted to believe in it, Israel doesn’t seem to be part of the plan right now. The borders stay closed. And so we decide to return to Sharm el-Sheikh, to take a plane back home and let it all sink in.
On our way to Sharm we visit a few beach camps – we might need them when coming back with a group. It all looks quite paradisiacal, and yet I stay alert. The desert seems an empty place, but it is full of powerful energies that could run away with you, if you don’t watch out.
A young handsome taxidriver picks us up in Raz el Sheitan (literally: the head of Satan). He is charming and smiles attractively, but once we are on the road he recklessly races us through the desert, as if challenging life itself. I keep an eye on him, because he literally embodies the Mars or Aries energy of a young man trying to prove his virility, and by doing so he might take risks that we are not willing to take.
When I ask him to slow down a bit, he laughs innocently and apologizes, saying that ‘the desert is not for the faint hearted‘. ‘Might be’, I answer him with a wink, ‘and you might be fed up with your life, but I am not.’ The man helps me to remember how crucial it is to hold the energies high at any time – seeing to it that no one compromises us into whatever thing they are up to. ‘If you don’t consciously decide where you want to go, someone else will decide it for you.’ It is an important life lesson, especially in these times. We must stay focussed at any time.
Watching the driver from the back seat – noticing how he continues on texting, calling, putting on his music, while driving too hard, smiling sweetly at me through the rear-view mirror to see how I would react – I realize he might also be embodying an aspect of the Moon God, like the fertility god Pan or the Green Man, often depicted with two horns as well: the impulsive, sexual, seductive and dangerous side of the masculine. The archetype of the great lover and seducer – all too often projected onto the feminine only.
As we drive through the lunar landscape, I remember the song by Carla Bruni, Raphaël:
Raphaël a l’air d’un ange / Mais c’est un diable de l’amour / Du bout des hanches / Et de son regard de velours / Quand il se penche / Mes nuits sont blanches / Oui pour toujours
I smile and relax – but I don’t lose sight of our devillish little pilot for a second. Never trust a smiling demon. 😉
Arriving in Sharm – very unlike us – we end up in the Sheraton. Ton has the feeling that somehow we have to be there, and his intuitions are seldomly wrong. Entering the gaudy airconditioned building, with a view on fake grass and beaches with plastic palm trees (or so they seem), a depressing energy overwhelms me. My god, what is this? I cannot immediately grasp it, but something in the air makes me sick.
That night dining on some kind of passageway connecting the two towers of the hotel, we can’t help but stare at the fake scenery beneath us. My god, where is the soul in all this?
‘This really feels like the Truman Show, don’t you think?’ I say.
‘Is that not a cardboard sky at the horizon?’ Ton winks, but I can hardly laugh.
‘I feel like watching a science fiction movie. With dead people living in a zombie state, not remembering what life and reality is about. Living in oblivion.’
Oblivion. That’s exactly the word a friend of mine texted me a few days ago, describing how she was dwelling in a dark and depressive field these days. A field of oblivion, she called it. Standing on this bridge I can totally relate to what she meant. Humanity has forgotten about something important, it occures to me, something crucial.
That night I don’t sleep well. I wake up a few times, gasping for breath, as if I have sleep apnea and forgot to breathe. My heart is beating fast and I feel sick. I worry and wonder what is happening to me, until I realize that I might be having some kind of panic attack, even some form of hyperventilation. I never had this before, but realising this calms me down immediately. This place seems to reactivate an old fear, but what exactly?
Once again I can feel our friend Meital, and I feel death. Can I feel her fear? Or is she holding a field or an emotion that unconsciously slumbers in all of us? A knowing that something in this world is really wrong, that a crucial aspect of life is dying, no matter how hard we try to ignore it?
Could this be another message of the Moon God, telling us that if we do not honour the fertile Green Man, the sacred masculinity, Eros might give in to Tanathos? Could it be we would swap our longing for life and procreation for a longing for death? Could it be that we would sacrifice the natural, conscious and living web of life in favor of an artificial world of plastic, oblivion and hubris?
The next day, queuing up for our pcr-test at the hospital, we meet a young Englishman. He is complaining about Egypt and its disastrous organisation. Comparing it to the wonders of Dubai, where he is working for a safety fair, that sells all kinds of devices and technologies meant to keep us ‘safe’ in this increasingly unsafe world. Devices from face recognition to I guess the kind of gigantic scans our cab had to drive through yesterday in order to enter Sharm el-Sheikh.
The man came to Sharm to do some corale reef diving, but was so annoyed by the bad organization and the unfriendliness he encountered that he started to wonder if this whole trip was still worth the while. In Dubai, you know, everyone was at his service all the time. Can I help you, sir? What can I do for you, sir? Now thàt you could call a civilised world.
The man came to Sharm to do some corale reef diving, but was so annoyed by the bad organization in this unfriendly country that he started to wonder if the whole trip was worth the while. He was used to Dubai, he told us, where everyone was at his service, like: can I help you, sir, what can I do for you, sir. Now thàt you could call a civilised world.
It strikes us how the man cannot see that he is being confronted with the shadow of his own lifestyle. The more the world will be ruled by fear, control, money and technology, the more it will be confronted with poverty, chaos, agression and reactions of people and nature that reflect the backlash of this evolution. Now from your ivory tower you can decide to shoot the messenger for showing you this shadow. You can even decide not to dive for corals anymore, and turn your back from that last connection you had with nature, and your own human nature for that matter. Or you could read your own irritation as a sign that you irritate yourself for some blind spot you have and that might put yourself in danger.
And that goes for all of us, of course. Because we are all contributing to that same world, in a way. Are we not all addicted to our cell phone and our technologies? Don’t we all fear to face the results of what we are creating? And don’t we all prefer to blame someone else, or the leaders, because it is too confronting to realize that we have the leaders we deserve, and that the world is our collective responsibility?
How can we ever heal this gigantic imbalance we are creating? And how on earth could our trip contribute to this healing? It all seems so absurd. On our way back home, we are overcome by a kind of depression. Is it because we didn’t get to see Meital? Is it because we feel that the work is not finished yet? Is it the overload of control and technology we are faced with in hotels and airports, that shows us this is indeed the world we will be living in?
The next morning, taking off for Amsterdam, we both realise we need a lot of people to do this work. There is so much to be done, and everyone should be involved. Flying over the Red Sea Ton catches a feeling of unrest in the water, as if a rebellious sea monster is about to break out of the water and devour everyone. It’s just an image, of course, but it says enough. The Red Sea is surrounded by tyrannical patriarchs and the healing wisdom of the Mother is being killed here. Anyone who does shadow work knows that such a shadow will sooner or later reveal itself in full force.
That force must indeed be channeled through many many people. But how on earth are we going to do that?
(To be continued)
DUIVELSE INZICHTEN
We geven ons gewonnen. Hoe sterk we er ook in wilden geloven, Israël zit er op dit moment niet in. Dus vatten we de tocht weer aan langs de kust – van Taba, over Dahab naar Sharm el Sheikh – om daar het vliegtuig weer naar huis te nemen, en even alles te laten bezinken.
Op weg naar Sharm bezoeken we nog een paar beach camps – je weet nooit dat we hier nog met een groep kunnen belanden. Het ziet er allemaal heel paradijslijk uit, en toch blijf ik alert. Je rijdt niet zomaar door een woestijn. De woestijn lijkt leeg, maar herbergt zeer krachtige energieën, die zomaar met je op de loop zouden gaan, als je niet uitkijkt. Zo worden we door onze jonge en knappe taxichauffeur charmant de auto ingelokt, maar eenmaal onderweg racet hij ons bijna roekeloos door de woestijn, alsof hij het leven zelf wil uitdagen.
Het gebied waar hij ons oppikt heet Raz el Sheitan (letterlijk: het hoofd van Satan) en ik zie in hem inderdaad de Ram- of Marsenergie die je met een bijna gespeelde onschuld tot gevaarlijke spelletjes zou kunnen verleiden. Als een jonge man zijn viriliteit uitleeft, kan hij gekke bokkensprongen maken. Daarom niet slecht op zich, maar die krachtige impulsen moet je kunnen beteugelen, of ze nemen je mee alle kanten uit.
Door zijn uitdagende houding besef ik nog maar eens hoe belangrijk het is om de energie hoog te houden en onze reisgenoten altijd weer bewust mee op te nemen ‘in ons veld’, willen we niet dat zij met ons op de loop gaan. Het is een belangrijke wet, en al zeker in deze tijden. Bescherming en veiligheid creëren en de heersende energieën beheersen blijft een continue verantwoordelijkheid. Onze aandacht mag niet verslappen.
Misschien laat de taximan met zijn gedrag ook een aspect van de Maangod zien, bedenk ik, als ik hem van achter mijn zonnebril in het oog houd. Al racend zet hij de radio op, schrijft hij berichten op zijn mobiel, en kijkt af en toe breedlachend naar mij in de achteruitkijkspiegel, misschien wel om te zien of zijn gedrag effect resorteert. Misschien belichaamt hij ook wel een minder bekend aspect van het mannelijke: de vruchtbaarheidsgod Pan of de Groene Man, die vaak ook met twee hoorntjes afgebeeld wordt. De impulsieve, seksuele, verleidelijke kant van het mannelijke. Het archetype van de grote minnaar en verleider, al te vaak nog enkel in het vrouwelijke geprojecteerd.
Terwijl we door het woeste maanlandschap rijden, klinkt een nummer van Carla Bruni door mijn hoofd, Raphaël:
Raphaël a l’air d’un ange / Mais c’est un diable de l’amour / Du bout des hanches / Et de son regard de velours / Quand il se penche / Mes nuits sont blanches / Oui pour toujours
Ik smile inwendig, maar verlies onze duivelse piloot geen seconde uit het oog. Never trust a smiling demon. 😉
Aangekomen in Sharm el-Sheikh slaat de sfeer om. Ton heeft het gevoel dat we – very unlike us – in de Sheraton moeten logeren en dus doen we dat maar, want zo’n voorgevoel heeft hij meestal niet voor niets. Eenmaal in het protserige gekoelde gebouw aangekomen – met uitzicht op nepgras en stranden met plastic palmbomen (of zo lijkt het toch even) – overvalt me een energie die me meteen depressief maakt. Wat is dit? Ik kan het niet meteen grijpen, maar ik word er van slag wat misselijk van.
Als we ons bord pasta meenemen naar een soort buitenluchtbrug waar enkele tafeltjes staan, staren we een beetje ongemakkelijk naar het panorama. Het lijkt wel de Truman Show, met een zelfgecreëerde zee en een kartonnen hemel aan de horizon. Als ik beneden hier en daar een enkeling op het strand zie dwalen, heb ik het gevoel naar een science fiction film te kijken. ‘Het lijkt wel of iedereen dood is, maar dat niet beseft en in een soort van zombiestaat verderleeft’, zeg ik. Er loopt een rilling over mijn rug. ‘Alsof ze niet meer weten wat de werkelijkheid is en vertoeven in een staat van vergetelheid.’ Oblivionhoor ik. Van slag denk ik terug aan een vriendin die me enkele dagen geleden texte dat ze in een donker veld zat en datzelfde woord binnenkreeg: oblivion. Vergetelheid. Nu ik hier sta, snap ik haar meteen. We zijn vergeten. We zijn iets heel essentieels vergeten.
Die nacht slaap ik slecht. Ik schiet een paar keer wakker, naar adem happend, alsof ik slaapapneu heb en vergeten was te ademen. Ik voel me slecht, vraag me bezorgd af wat ik heb – tot ik plotseling besef dat ik in een soort van panic attackheb, en een vorm van hyperventilatie. Het overkomt me normaal nooit, maar het inzicht kalmeert me gek genoeg meteen. Blijkbaar heractiveert deze plek op een of andere manier een oude angst in mij. Maar wat dan? Wat is er toch aan de hand?
Opnieuw voel ik Meital heel dichtbij, en ik voel de dood. Voel ik haar angst? Of houdt zij een collectief gevoel vast dat onbewust in ons allen sluimert? Een weten dat iets in deze wereld totaal fout aan het lopen is, hoe hard we het ook proberen te negeren? Kan het zijn dat zich hier in Sharm een andere kant van de duivelse medaille laat zien? De waarschuwing dat als we de viriele en vruchtbare Green Man niét erkennen en eren, dat Eros zich dan dreigt over te geven aan Tanathos? Dat levensdrift dan overgenomen wordt door doodsdrift? En dat het natuurlijke, levende en bewuste levensweb dan vervangen wordt door een artificiële wereld van plastic, vergetelheid en hoogmoed?
Hm, je zou van minder ‘s nachts wakker schrikken.
De volgende dag ontmoeten we in het ziekenhuis, in de rij aanschuivend voor onze pcr-test, een jonge Engelsman die met de ongedurigheid van een te snel rijk geworden nerd vertelt hoe zenuwachtig Egypte hem maakt. Wegens vuil, primitief, niet goed georganiseerd. Zelf werkt hij al enkele jaren in Dubai voor een veiligheidsbeurs, waar alle elektronica en technologie aan de man gebracht wordt om onszelf ‘veilig’ door een steeds onveiliger wereld te loodsen – van face recognition tot wellicht het soort van levensgrote scans, zoals die waar onze taxi door moest rijden om de stad binnen te mogen.
De man kwam naar Sharm om naar koraalriffen te duiken, maar ergert zich zo aan de slechte organisatie in dit onvriendelijke land, dat hij zich begint af te vragen of de hele reis hem wel de moeite waard is. Nee, dan Dubai, daar knipt iedereen vriendelijk voor hem: can I help you, sir, what can I do for you, sir. Daar heb je nog eens service.
Ton en ik kijken elkaar aan. De man ziet niet in dat hij geconfronteerd wordt met de schaduw die hij door zijn manier van leven mee over de wereld werpt. Hoe meer de wereld geregeerd wordt door angst, controle, technologie en geld, hoe meer hij ook geconfronteerd zal worden met armoede, chaos en oprispingen van de natuur –
die onherroepelijk zullen toenemen als keerzijde van de medaille. Je kan vanuit je ivoren toren de boodschapper verwijten dat hij je je schaduw laat zien. Je kan zelfs beslissen de koraalriffen de rug te keren en zo je laatste contact met de (je) natuur doorknippen. Tot de koraalriffen op zich verdwenen zijn en je er zelfs geen herinnering meer aan hebt. Maar je zou je ergernis ook kunnen zien als signaal dat je ergens niet happy mee bent, en je een paar wezenlijke vragen stellen.
De man staat hierin niet alleen natuurlijk. Uiteindelijk doen we allemaal in meer of mindere mate mee aan het ontwrichten van de wereld. Klampen we ons niet allemaal steeds meer vast aan onze smartphone? Vinden we het niet allemaal doodeng om de resultaten van ons gedrag in de ogen te zien? En wijzen we niet allemaal liever met de vinger naar een andere grote boosdoener, omdat we niet willen inzien dat we samen verantwoordelijk zijn?
Hoe krijgen we die grote disbalans toch ooit rechtgetrokken? En op welke manier kan zo’n reis als de onze daar een stukje toe bijdragen? Het lijkt soms zo absurd.
Op de terugweg naar huis worden we overvallen door een grote moedeloosheid. Is het omdat we niet tot bij Meital zijn geraakt? Is het omdat we voelen dat het werk nog niet af is? Is het de overtechnologisering en controledrang die we in de hotels en luchthavens ontmoeten en die alleen maar een voorbode lijken van een overgecontroleerde wereld waar je niet in wil wonen? Ineens overvalt ons een gevoel van: waar doen we het eigenlijk allemaal voor? Waar dient het toe? What’s the use?
Voor dit soort werk hebben we veel mensen nodig, beseffen Ton en ik, als we een dag later opstijgen en de Rode Zee onder ons zien liggen. Ton voelde de afgelopen dagen vooral onrust in het water, alsof een opstandig zeemonster op het punt staat uit het water te breken en iedereen op te slorpen. Het is maar een beeld natuurlijk, maar het zegt genoeg. De Rode Zee is omringd met tiranneske patriarchen en de helende wijsheid van de Moeder krijgt hier nauwelijks ruimte. Iedereen die aan schaduwwerk doet, weet dat zo’n tegenkracht zich vroeg of laat in alle hevigheid manifesteert.
Zo’n energie moet door heel veel mensen gekanaliseerd worden, dat is ons inmiddels duidelijk. Maar hoe gaan we dat doen?
(Wordt vervolgd)
