‘I feel such a deep sorrow’, one of the women says. ‘It’s coming in waves and I don’t know what to do with it.’
‘I was deeply struck by what we saw in the whale museum’, another woman shares. ‘Men has been killing these animals as if they were objects we could use, while I feel they are such important creatures that carry a precious memory.’ Whales have indeed been existing for 40 to 50 million years and have as a species witnessed a long evolution, long before men even came in the picture… (read more of the English translation beneath)
WATER EN VUUR
‘Ik voel zo’n diep verdriet’, zegt een vrouw. ‘Het komt hier in vlagen in me op en ik kom er maar niet vanaf.’
‘Ik werd diep geraakt in het walvismuseum,’ deelt een tweede vrouw, ‘die dieren worden gedood alsof ze consumptiegoederen zijn terwijl ik voel dat ze zulke belangrijke wezens zijn die een kostbaar geheugen dragen.’ Walvissen bestaan inderdaad al 40 à 50 miljoen jaar en zijn als soort getuige geweest van een lange lange ontstaansgeschiedenis.
‘Concentreer je op het vuur binnenin’, zegt een derde vrouw met klem. ‘Ik weet dat sommigen dit niet willen horen, maar er is zoveel licht achter al dit verdriet.’
‘Ik voel geen pijn en ook de walvissen vinden het oké om zich voor ons op te offeren’, zegt een vierde vrouw, die zich de hele week verder in een mysterieuze stilte hult.
De ene deelnemer geeft zijn innerlijke zielswereld helemaal bloot, de ander nauwelijks. De één voelt de vreugde en de zon, de ander de wanhoop en het verdriet. Er is spanning voelbaar in de groep. Niet alleen door het ongemak van het druilerige weer, maar ook door een soort vage onveiligheid. Mag ik voelen wat ik voel of wordt het veroordeeld? Mag ik zijn wie ik ben, met mijn hoogtes en laagtes? Mijn stilte of luidruchtigheid? Mijn speelsheid of zwaarte? Mag ik me afwezig terugtrekken en afvragen wat ik hier kom doen, en mag ik een hele avond de aandacht van de groep opeisen voor mijn eigen proces…? Het zijn thema’s die opspelen.
‘The people that are there are the right people’, zeggen de regels van Open Space, volgens de welke we werken. Dus hoe ongemakkelijk en confronterend het met momenten ook wordt, we blijven vertrouwen dat alles wat in de deelcirkels wordt ingebracht bijdraagt aan het ontvouwen van het collectieve verhaal dat zich wil tonen. Maar de spanning tussen vuur en water, die typisch is voor dit vulkanisch oceanisch gebied, blijft in de groep voelbaar.
‘Ik belde een vriendin in Amsterdam en die raadpleegde voor ons de I-ching’, laat Ton weten, ‘zij trok het teken: water boven vuur.’
‘Wat bijzonder, ik trok voor vertrek met de I-ching net hetzelfde’, zegt de zwijgzame vrouw nog. ‘Vuur boven water is de natuurlijke orde, die brengt rust; maar water boven vuur maakt dat alles in beweging kan komen’, geeft ze nog mee.
Ik spiegel me aan de vrouw die zich in stilte hult en herken mezelf een stuk in haar. Ik weet dat ook ik vaak in mezelf gekeerd ben, de glimlach op de lippen, in een soort ongenaakbaarheid gehuld. Terwijl dieper in mij even goed een woelige orkaan kan woeden. Maar iets in mijn groeiproces heeft die orkaan laten verstillen en kalmeren tot een uiterlijke rust en evenwichtigheid. Mind over body, hoor ik. Met mijn geest kan ik mijn gemoed kalmeren, het hogere plaatje blijven zien, overzicht houden en mezelf beheersen. Dat heeft zijn voordelen, zeker op vulkanisch gebied – of in crisistijden. Maar het heeft ook het nadeel dat het het onstuimige vuur en mijn lichaamswijsheid tempert. Als het vuur te veel beheerst wordt, stijgt ondergronds de druk alleen maar en barst de vulkaan vroeg of laat vernietigend uit. De mind laten overheersen op de lichaamswijsheid, mind over matter – de menselijke hubris waarbij we denken alles te kunnen beheersen – is wat Atlantisch volgens verscheidene bronnen ooit de das heeft omgedaan. Ik blijf dus de hele week alert voor mijn eigen tricks of the mind.
De druk in de groep wordt inderdaad sterker. De vraag wat ingebracht mag worden en wat niet, hangt onuitgesproken in de groep. Tot Ton plotseling uitbarst en opkomt voor de donkerte, de pijn, het verdriet dat door een deel van de groep gedragen wordt, maar door anderen lijkt te worden veroordeeld. Of dragen we ieder van ons beide polen in ons? Het is goed – zelfs noodzakelijk – op te komen voor het licht, de zon, de zielenkracht, maar net zo belangrijk is het doorvoelen van de schaduw, de pijn, het verlies van die zonnekracht. Juist die vergeten emoties bevrijden en bestaansrecht geven in de groep haalt druk van de ketel, zodat een niet nog grotere ontploffing nodig is om het evenwicht te hervinden. Hoe hou je de balans zodat niets onderdrukt wordt en tegelijk niet explodeert? Dat blijkt de hele week lang de grote zenoefening.
De uitbarsting in de groep brengt emoties in beweging. De woelige waterwereld wordt erkend en overspoelt een paar dagen de zonnekracht. Inmiddels zijn we verhuisd naar een derde plek, het prachtige bungalowhotel Aldeia de Fonte, pal aan de oceaan met zicht op de walvissen. Het weer blijft bewolkt en druilerig. De berg omhuld in mysterie. Maar als we na een dag de gemoederen opklaren in de groep, de zonnekracht naast de tranen weer ruimte krijgt, en het mannelijke en vrouwelijke elkaar openlijk en oprecht eren voor de energie die ze vertegenwoordigen, breekt ook buiten plotseling de zon door en zien we eindelijk de magische vulkaanberg verschijnen. Pico!
Een zucht van verlichting gaat door de hele groep. De eerste grote hobbel is doorstaan.
OF WATER AND FIRE
OF WATER AND FIRE
‘I feel such a deep sorrow’, one of the women says. ‘It’s coming in waves and I don’t know what to do with it.’
‘I was deeply struck by what we saw in the whale museum’, another woman shares. ‘Men have been killing these animals as if they were objects we could use, while I feel they are such important creatures that carry a precious memory.’ Whales have indeed been existing for 40 to 50 million years and have as a species witnessed a long evolution, long before men even came in the picture…
‘Concentrate on the fire within,’ a third woman insists. ‘I know some don’t want to hear this, but there is so much light behind all this sadness.’
‘I feel no pain and the whales are also okay with sacrificing themselves for us,’ says a fourth woman, who has been shrouded in mysterious silence throughout the week.
One participant completely exposes his inner soul world, the other barely. One feels the joy and the sun, the other the despair and the sadness. Tension is palpable in the group. Not only because of the discomfort of the drizzly weather, but also because of a kind of vague insecurity. Can I feel what I feel or is it judged? Can I be who I am, with my highs and lows? My silence or loudness? My playfulness or heaviness? Can I withdraw absently and wonder what I’m doing here, and can I demand the attention of the group for an entire evening for my own trial…? They are themes that come up.
‘The people that are there are the right people’, say the rules of Open Space, according to which we work. So no matter how uncomfortable and confrontational it gets at times, we remain confident that everything that is brought into the sharing circles contributes to the unfolding of the collective story that wants to show itself. But the tension between fire and water, which is typical for this volcanic oceanic area, remains tangible in the group.
‘I called a friend in Amsterdam and she consulted the I-ching for us’, says Ton, ‘she drew the sign: water above fire.’
‘How special, I pulled the same thing before I left with the I-ching,’ says the taciturn woman. ‘Fire above water is the natural order, it brings tranquility; but water over fire makes everything move,’ she adds.
I mirror myself to the woman who wraps herself in silence and recognize myself in her. I know that I, too, have often turned inward, the smile on my lips, shrouded in a kind of unapproachability. While deeper inside me might as well be a turbulent hurricane. But something in my growth process has calmed and calmed that hurricane into an outer calm and balance. Mind over body, I hear. With my mind I can calm my mind, keep seeing the higher picture, keep overview and control myself. That has its advantages, especially in the volcanic field – or in times of crisis. But it also has the disadvantage of dampening the impetuous fire and my body wisdom. If the fire is controlled too much, the pressure underground will only rise and sooner or later the volcano will erupt with destruction. Letting the mind rule over the body wisdom, mind over matter – the human hubris where we think we can control everything – is what several sources say once killed Atlantis. So I stay alert all week for my own tricks of the mind.
The pressure in the group is indeed getting stronger. The question of what may be contributed and what not, hangs unspoken in the group. Until Ton suddenly breaks out and stands up for the darkness, the pain, the sadness that is borne by part of the group, but seems to be condemned by others. Or do we each carry both poles within us? It is good – even necessary – to stand up for the light, the sun, the soul power, but just as important is to feel the shadow, the pain, the loss of that sun power. Freeing those forgotten emotions and giving them a right to exist in the group takes pressure off the kettle, so that an even bigger explosion is not needed to regain balance. How do you keep the balance so that nothing is suppressed and at the same time does not explode? That turns out to be the great Zen practice all week long.
The outburst in the group stirs emotions. The turbulent water world is recognized and overwhelms the solar power for a few days. We have now moved to a third place, the beautiful bungalow hotel Aldeia de Fonte, right on the ocean with a view of the whales. The weather remains cloudy and drizzly. The mountain shrouded in mystery. But when, after a day, we clear things up in the group, the sun’s power gets space again next to the tears, and the male and female openly and sincerely honor each other for the energy they represent, the sun suddenly breaks through outside and we finally see the magical volcano mountain appear. Pico!
A sigh of relief goes through the entire group. The first major hurdle has been passed.
